Felsefeye Giriş

FELSEFEYE GİRİŞ

Hayatta en önemli şey nedir? diye sorulsa açlığın sınırında olan bir kişi “yiyecek” der. Sıcaktan bunalan bir kişi “serinlik” der. Kendisini yalnız hisseden birisi, “başka insanlarla beraber olmak” der.

Acaba tüm bu ihtiyaçlar karşılansa, yine de tüm insanları ilgilendiren ve ihtiyaç duydukları başka şeyler var mıdır? Evet, her şeyin ötesinde, insanların ihtiyaç duyduğu başka bir şey vardır: “İnsanlar, kim olduklarını ve neden yaşadıklarını bilmek” isterler.

Dünyanın ve yaşamın nasıl meydana geldiği sorusu, geçen yıl hangi takımın şampiyon olduğu sorusundan daha önemli ve büyük bir sorudur.

Felsefeyle tanışmanın yolu bazı sorular sormaktan geçer: Dünya nasıl yaratıldı? Olan bitenin arkasında bir güç ve anlam var mı? Ölümden sonra bir hayat var mı? vb.

Bu türden sorular çağlar boyunca insanları meşgul etmiştir. Yeryüzünde, insanın ne olduğunu ve dünyanın nasıl oluştuğunu sorgulamamış hiçbir uygarlık yoktur. Günümüzde de insanlar bu türden sorulara kendi cevaplarını vermek zorundadırlar. Tanrının varolup olmadığını veya öldükten sonra hayat olup olmadığı bir ansiklopediye bakıp öğrenilemez.

Ansiklopediler bize nasıl yaşamamız gerektiğini de anlatmaz. Öte yandan bugüne kadar yaşamış başkalarının neler düşündüğünü bilmek, kendi dünya görüşümüzü oluşturmamıza yardım edebilir.

Felsefe, İÖ 600 yıllarında doğmuş yeni bir düşünce biçimini anlatır. Felsefe kelimesi Yunanca PHİLOSOPHİA teriminden gelmektedir. “Bilgiyi veya bilgeliği sevmek, peşinden koşmak” anlamına gelmektedir. Bilginin sevilmesi ve istenmesi olarak felsefeyle uğraşanlara da “filozof” veya “bilge insan” denilmektedir. Bilginin ve bilgeliğin ne olduğu, felsefenin nasıl tanımlanacağı konusunda değişik görüşler vardır.

Felsefe, insanların hayretinden doğmuştur. İnsanlar, kendi varoluşlarına şaşarlar. Zaten felsefi soruların pek çoğu da böyle ortaya çıkar. Felsefi sorular, herkesi ilgilendirse de herkes filozof olamaz.

Felsefe, insan düşüncesinin gelişimi sürecinde ortaya çıkmış bir bilgi türüdür. İnsanlar önceleri mitolojik bir yaklaşımla var olanı kavramaya çalışmışlardır. Efsane, söylenti, mit, hikaye, masal vb. anlatımların doğrultusunda evreni açıklamışlardır. Buradaki bilgi insana ait değil, mitolojik varlıkların bilgisidir.

Felsefe: İnsan evren ve değerleri anlama amacıyla sürdürülen en geniş bir araştırma, birleştirici ve bütünleştirici bir açıklama gayretidir. İnsan merakının sistemli olarak tatmin edilmesidir.

İnsanlar mitoslardan sonra, dinsel açıklamalarla kendilerini ve evreni, dünyayı anlamaya çalışmışlardır. Fakat insanoğlu ne mitsel ne de dinsel öğreti ile yetindi.

O, kendi aklı ve düşüncesiyle var olan her şeyi sorgulayarak felsefeyi ortaya çıkardı. Felsefe insan ürünü olan bir bilgidir.

Niçin felsefe gereklidir? Felsefe, düşünmeyi öğreten bir sanattır. Bizler insanız; akıl sahibi bir varlık olarak insanın en temel özelliği, düşünmesi bilmesi ve bunları çeşitli şekillerde diğer insanlara aktarmasıdır. Bu farklılığı bilinçli bir şekilde ortaya koymak ancak felsefe ile olanaklıdır. Felsefe, insanın aklının veya diğer düşünme yeteneklerini kullanarak var olan hakkında soru sorup, cevap arama etkinliğidir.

1. Felsefenin Özellikleri

 

    Felsefe, gerçeği anlamaya çalışırken tüm zamanlar için geçerli olabilecek bilgiler ortaya koymaya çalışmaz.

    Felsefe, var olan her şey üzerinde düşünür. Onların neden başka türlü değil de, böyle olduklarını ve nereden geldiklerini açıklamaya çalışır; onların içerikleri hakkında sorular sorar.

    Felsefede sorular sorularak hakikat aranır; hatta bu sorular cevaplarından daha önemlidir.

    Felsefe, var olan şeylerin bütünü üzerinde durur ve var olan şeylerin ortak olan, birleştirici olan niteliğini ortaya koymaya çalışır.

    Felsefe ile toplum arasında çok yakın bir ilişki vardır. Birbirlerinden etkilenirler.

    Felsefenin sorularını filozof sorar. Filozof ile diğer insanların soru sorma biçiminde farklılık vardır. Günlük sorularda eylemde bulunmak, felsefenin sorularında ise aklın gücüne başvurmak gerekir.

    Felsefe yapmak kolay değildir. Ancak zahmetli ve uzun bir uğraşın sonunda düşünmeyi becerenler felsefe yapabilir.

 

2. Felsefenin İşlevleri

 

    Felsefe sayesinde binlerce yıldan beri ortaya konan fikir ve düşünceleri, bu düşünceleri yansıtan kavramları tanıma olanağı ortaya çıkar.

    Felsefe insanın anlama ve gerçeği görme ihtiyacını giderir.

    Felsefe, Fransız İhtilali, Reform hareketleri gibi büyük oluşum ve düşüncelerin ortaya çıkmasında etkili olmuştur.

    İnsanların her şeyi olduğu gibi kabul etmeleri yerine daha iyiye ulaşabilmek için sorgulayabilmelerine katkıda bulunur. Eleştirel olmayı öğretir.

    Felsefe, henüz bilinmeyen konular üzerinde düşünmemizi sağlayarak, dünya görüşümüzü genişletir.

    Felsefenin yöntemleri insana hemen her konuda akıl yürütebilmesi için gerekli temelleri sağlar.

    Felsefe, ürettiği sorularla bilime yardımcı olur. Bilimin önünü açar.