Bilim insanları çalışmalarını
yaparken bir yol izlerler.
bilimsel-calisma-yontemiGözlem ve Deney
Bir bilimsel çalışmada sırasıyla şu
yollar izlenir:
1. Problemi belirlenmek
2. Gözlem yaparak veri toplamak
3. Verilere dayanarak hipotez kurmak
4. Deneylerle hipotezi sınamak
5. Gözlem ve deney verilerine göre sonuca
varmak Gözlem yapılarak elde edilen veriler, değerlendirilerek hipotez
oluşturulur. Hipotez, problemlere getirilen geçici bir çözümdür. Şimdi bu
basamaklar üzerinde duralım:
1. Problemi Belirlemek
öncelikle hangi soruya cevap
araştırıldığı belirlenmelidir. Güneş ışıkları dünyaya nasıl ulaşır? Işık nasıl
yayılır? Ses dalgaları hava sıcaklığından etkilenir mi? Hava sürtünmesinin
hareketli cisimler üzerindeki etkileri nelerdir? Gibi gözlem yapılacak hedef ve
alan belirlenerek bir sonraki basamağa geçilmelidir.
2- Gözlem yaparak veri toplamak.
Bir olay üzerinde yapılan bilimsel
çalışmada “gözlem” ve “deney” önemli basamaklardır. Fizik, araştırdığı tüm doğa
olaylarında ve ortaya koyduğu tüm kanunlarda bu iki basamağı hassasiyetle
kullanmıştır. Nicel gözlem ve nitel gözlem olmak üzere iki gözlem türü vardır.
Nitel Gözlem
Duyu organlarıyla yapılan gözlemlerdir.
‘’İstanbul’da sonbahar aylarında hava sıcaklığı genelde düşüktür.
Nicel Gözlem
Duyu organları ve ölçü aletleriyle
yapılan gözlemlerdir. ‘’ İstanbulda 2006 yılının sonbahar aylarında ortalama
hava sıcaklığı 14C derece ölçülmüştür. ‘’ Verilen açıklama ve örneklerden
anlaşılacağı gibi nicel gözlem nitel gözleme göre çok daha kesin ve
objektiftir. Fakat her zaman ölçmeye dayanan nicel gözlem yapılamaya bilir.
Örneğin yıldızlarla ilgili yapılan gözlem sadece yıldızdan bize ulaşan ışığın
incelenmesi ile sınırlı kalır. Her hangi bir yıldıza ulaşarak gözlem yapmamız
henüz mümkün değildir.
3.Verilere Dayanarak Hipotez Kurmak.
Yapılan araştırma ve gözlemler sonucunda
elde edilen bilgilerin yardımı ile hipotez kurulur. Hipotez probleme konulan
geçici çözümdür ve henüz doğruluğu kesinleşmemiştir. Hipotez denenmeye açık
başkası tarafından aksi ispatlanıyorsa hemen vazgeçilebilir olmalıdır.
5. Gözlem Ve Deney Verilerine Göre Sonuca
Varmak.
Doğruluğu ispatlandığında hipotezin sonuç
raporu yayınlanarak ilgili herkese duyurulur. Bir doğa olayının veya bir
problemin çözümlenme süreci bu şekilde gerçekleşir. Kontrollü deneyler
sonucunda hipotez doğrulanırsa sonuçlar bilimsel gerçek olarak kabul edilir.
Gerçek herkes tarafından kabul edilen bilgilere denir. Gerçek benzer olayların
tümü için genellenebiliyorsa kanun olur.
Kontrollü deneyler sonunda hipotez
ispatlanamaz ancak yeni gerçek ile desteklenirse teori olarak adlandırılır.
Rölativite teorisi örnek olarak verilebilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder