1-)
Hücresel Yapı :
Tüm canlılar yapısal ve işlevsel
bakımdan en küçük yapı birimi olan hücreden oluşur.
- Bazı
canlılar sadece bir hücreden oluşur. Bunlara ; "Bir hücreli
canlılar" denir.
Örnek
: Öglena, Amip,
Paramesyum
- Bazı
canlılar ise çok sayıda hücrenin belirli bir organizasyon ile bir araya
gelmesi sonucu oluşmuştur. Bunlara da ; "Çok hücreli canlılar"
denir
Örnek
: İnsan,
Hayvan, Bitki
2-) Beslenme : Canlıların hayatlarını sürdürebilmesi için beslenmeleri gerekir. Canlılarda değişik beslenme şekilleri görülür. Bunlar ; Otorotof ve Heterotrof beslenmedir.
2-) Beslenme : Canlıların hayatlarını sürdürebilmesi için beslenmeleri gerekir. Canlılarda değişik beslenme şekilleri görülür. Bunlar ; Otorotof ve Heterotrof beslenmedir.
- Otorotof
beslenme ;
Canlıların kendi besinini kendisi üretmesidir. Bu beslenme şekli
fotosentetik bitkiler (ışık enerjisi ile besin üretme) ve kemo
sentetik canlılarda (bakterilerde) görülür. Bu canlılara üreticiler
de denir.
- Heterotrof
Beslenme ;
Canlılar ihtiyacı olan besini dışarıdan hazır olarak alırlar. Bu canlılara
Tüketiciler de denir. Bu beslenme şekli İnsan, hayvan,
mantar ve daha bir sürü canlıda görülür.
3-)
Enerji Üretimi (Solunum) :
Canlıların büyümesi, iş yapabilmesi, üremesi, bütün hayatsal Fonksiyonlarını
gerçekleştirebilmesi için enerjiye ihtiyaç vardır.
- Canlıların
kullandığı enerjinin temeli Güneş tir.
- Güneş
enerjisinin tüketici canlılar (heteratrof) tarafından kullanılabilmesi
için fotosentezle bitkiler tarafından kimyasal bağ enerjisine (besinlere)
dönüştürülebilmesi gerekir.
- Fotosentez
organik besinlerin kimyasal bağlarında depolanan bu enerji hücre solunumu
ile serbest hale geçer ve hücrede kullanılır. Hücrede Oksijenli ve
Oksijensiz olmak üzere iki çeşit solunum gerçekleşir.
- Oksijenli
Solunum ; Hücrede
oksijen kullanarak besinlerdeki kimyasal bağ enerjisinin açığa
çıkarılabilmesidir. Örnek ; Hayvan , bitkiler
- Oksijensiz
Solunum ; Hücrede oksijen kullanmadan besinlerdeki kimyasal bağ
enerjisinin açığa çıkarılması olayıdır. Örnek ; Bazı bakteriler
4-)
Büyüme : Canlıların yapısını oluşturan
hücrelerin sayıca ve hacim olarak artmasına büyüme denir.
Büyüme olayı besinlerle ve solunum ile gerçekleşir. Dışardan alınan besinlerin hücrede kullanılması ve enerji oluşturulmasını içeren olayların tümüne Metabolizma denir.
Metabolizma : Anabolizma (Yapım olayları) ve Katabolizma (Yıkım olayları) olarak 2 ye ayrılır.
Anabolik ve katabolik olaylar hücrenin hayatı boyunca devam eder.
Anabolik olaylar > Katabolik olaylar --> Canlı büyür.
Anabolik olaylar = Katabolik olaylar --> Büyüme durur.(Yetişkinlik)
Anabolik olaylar < Katabolik olaylar --> Yaşlanma
Hayvanlarda büyümenin üst sınırı vardır. Bitkilerde ise gövde ve kök uçlarında bulunan sürekli bölünebilen doku nedeniyle büyüme sınırsızdır.
Büyüme olayı besinlerle ve solunum ile gerçekleşir. Dışardan alınan besinlerin hücrede kullanılması ve enerji oluşturulmasını içeren olayların tümüne Metabolizma denir.
Metabolizma : Anabolizma (Yapım olayları) ve Katabolizma (Yıkım olayları) olarak 2 ye ayrılır.
Anabolik ve katabolik olaylar hücrenin hayatı boyunca devam eder.
Anabolik olaylar > Katabolik olaylar --> Canlı büyür.
Anabolik olaylar = Katabolik olaylar --> Büyüme durur.(Yetişkinlik)
Anabolik olaylar < Katabolik olaylar --> Yaşlanma
Hayvanlarda büyümenin üst sınırı vardır. Bitkilerde ise gövde ve kök uçlarında bulunan sürekli bölünebilen doku nedeniyle büyüme sınırsızdır.
5-)
Haraket :
Canlılar yaşadıkları ortama göre çeşitli hareket yeteneklerine sahiptir.
Örnek : Tek hücrelilerde Paremesyum = Siller ile (Titrek Tüy) , Öglena = Kamçı ile , Amip = Yalancı ayak (Sitoplazma uzantısı) ile çok hücrelilerde bacak, kanat, yüzgeç gibi yapılarla hareket sağlanır. Bitkilerde ise yönelme hareketi vardır. Işığa Yönelme gibi..
6-) Boşaltım : Bir hücreli yada çok hücreli canlılarda metabolizma sonucunda oluşan atık maddelerin canlıdan uzaklaştırılmasına boşaltım denir.
Tek hücrelilerde Boşaltım ; kontraktil kokularla yapılır.
Bitkilerde fazla su yapraktan terleme yoluyla yapılır.
Katı atıklar yaprak dökümü ile uzaklaştırılır.
Hayvanlarda katı sindirim atıkları sindirim sistemiyle solunum gazları (CO2) su ve suda çözünmüş zehirli atıklar boşaltım sistemiyle canlıdan uzaklaştırılır.
7-) Üreme : Her canlının belli bir büyüme döneminden sonra neslini devam ettirebilmesi için kendine benzer bireyler meydana getirmesine üreme denir.
Eşeysiz Üreme (Mitoz Bölünme) ; Mitoz hücre bölünmesi ile oluşur. Kalıtsal açıdan hem birbirine hemde ana canlıya tamamen benzer yavrular oluşur. Kalıtsal çeşitlilik yoktur. Tek bir ata vardır.
Eşeyli Üreme (Mayoz Bölünme) ; Üreme hücreleri mayoz bölünmeyle oluşturulur. Enek ve dişi üreme hücreleri vardır. (Yumurta ve Sperm, iki canlı var.) Oluşan yavrular hem birbirinden hemde ana babadan tamamen farklıdır. Kalıtsal çeşitlilik var, bu nedenle farklı yaşam şartlarına kolay uyum sağlarlar. Eşeysiz üremeye göre bu nedenle avantajlı.
Örnek : Tek hücrelilerde Paremesyum = Siller ile (Titrek Tüy) , Öglena = Kamçı ile , Amip = Yalancı ayak (Sitoplazma uzantısı) ile çok hücrelilerde bacak, kanat, yüzgeç gibi yapılarla hareket sağlanır. Bitkilerde ise yönelme hareketi vardır. Işığa Yönelme gibi..
6-) Boşaltım : Bir hücreli yada çok hücreli canlılarda metabolizma sonucunda oluşan atık maddelerin canlıdan uzaklaştırılmasına boşaltım denir.
Tek hücrelilerde Boşaltım ; kontraktil kokularla yapılır.
Bitkilerde fazla su yapraktan terleme yoluyla yapılır.
Katı atıklar yaprak dökümü ile uzaklaştırılır.
Hayvanlarda katı sindirim atıkları sindirim sistemiyle solunum gazları (CO2) su ve suda çözünmüş zehirli atıklar boşaltım sistemiyle canlıdan uzaklaştırılır.
7-) Üreme : Her canlının belli bir büyüme döneminden sonra neslini devam ettirebilmesi için kendine benzer bireyler meydana getirmesine üreme denir.
Eşeysiz Üreme (Mitoz Bölünme) ; Mitoz hücre bölünmesi ile oluşur. Kalıtsal açıdan hem birbirine hemde ana canlıya tamamen benzer yavrular oluşur. Kalıtsal çeşitlilik yoktur. Tek bir ata vardır.
Eşeyli Üreme (Mayoz Bölünme) ; Üreme hücreleri mayoz bölünmeyle oluşturulur. Enek ve dişi üreme hücreleri vardır. (Yumurta ve Sperm, iki canlı var.) Oluşan yavrular hem birbirinden hemde ana babadan tamamen farklıdır. Kalıtsal çeşitlilik var, bu nedenle farklı yaşam şartlarına kolay uyum sağlarlar. Eşeysiz üremeye göre bu nedenle avantajlı.
8-) Uyarılma Çevresel Uyarılara Tepki : Canlılar iç
ve dış ortamlardan gelen fiziksel ve kimyasal uyarılara tepki gösterirler. Bu
duyarlılıkları sayesinde çevrelerinde meydana gelen bu tepkimelere karşı
kendilerini koruyabilirler. Örnek : Bitkilerin suya yönelirken kireç vb.
maddelerden uzaklaşması, göz bebeklerinin az ışıkta genişlemesi, fazla ışıkta
daralması
Çevresel uyarılara tepki sinir sistemi ve duyu organlarının birlikte çalışmasıyla gerçekleşir.
9-) Organizma, Organizasyon : Çok hücrelilerde organizasyon en küçük yapı birimi hücredir. Hücre < Doku < Organ < Sistem < Canlı
Çevresel uyarılara tepki sinir sistemi ve duyu organlarının birlikte çalışmasıyla gerçekleşir.
9-) Organizma, Organizasyon : Çok hücrelilerde organizasyon en küçük yapı birimi hücredir. Hücre < Doku < Organ < Sistem < Canlı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder